فرهنگ سازمانی چیست؟

نمونه‌هایی از فرهنگ‌های سازمانی معاصر

همان طور که فرهنگ‌های ملی می‌توانند فرهنگ سازمانی را تحت تاثیر قرار داده و آن را شکل دهند، استراتژی‌های مدیریت یک شرکت نیز می‌تواند بر فرهنگ عامه تاثیر بگذارد. در شرکت‌های برتر قرن 21، مانند اپل، گوگل و نتفلیکس، استراتژی‌های مدیریت سنتی مانند پرورش خلاقیت، حل مشکلات جمعی و آزادی بیشتر کارمندان، کمتر از قبل یک هنجار بوده و نقشی در موفقیت تجاری آن‌ها داشته است.

سیاست های مترقی مانند مزایای گسترده برای کارمندان، آلترناتیوهایی برای مدیریت به شکل سلسله مراتبی و حتی از بین بردن دفاتر و اتاقک‌های بسته کارمندان، روندی است که منعکس کننده یک نسل مدرن با آگاهی بالا از فناوری روز است. این تغییر در فرهنگ‌های تهاجمی، فردگرایانه و پرخطر بعضی از شرکت‌های سنتی، به هیچ وجه دیده نمی‌شود.

نمونه‌های برجسته در استراتژی‌های مدیریتی، که فرهنگ سازمانی را به طور قابل توجهی تحت تأثیر خود قرار می‌دهند، شامل هولاکریسی است که در شرکت کفش Zappos، از زیر مجموعه‌های شرکت آمازون، مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین تکنیک‌های مدیریت چابک (Agile) که در شرکت پخش موسیقی Spotify به کار گرفته شده است.

Holacracy یک فلسفه مدیریتی باز است که در کنار سایر صفات خود، عناوین شغلی و سلسله مراتب سنتی را از بین می‌برد. کارمندان نقش‌هایی انعطاف‌پذیر و خودسازماندهی شده دارند و در آن همکاری بین کارمندان بسیار ارزشمند است. Zappos این استراتژی جدید را در سال 2014 به کار گرفت و با وجود نظرات و انتقادات مختلف، بالاخره با چالش‌های انتقال استراتژی به خوبی مقابله کرد.

به همین ترتیب Spotify، که یک سرویس پخش آنلاین موسیقی است، از اصول مدیریت چابک به عنوان بخشی از فرهنگ سازمانی منحصر به فرد خود استفاده می‌کند. در اصل، مدیریت چابک بر استراتژی انعطاف‌پذیرو آزمون و خطا بر روی محصولات قابل ارائه، متمرکز است. این استراتژی معمولا کارمندان را در یک محیط با رویکرد استارت‌آپی، گروه‌بندی می کند تا با مشکلات شرکت به شکلی خلاقانه درگیر شوند.

ویژگی‌های یک فرهنگ سازمانی موفق

Harvard Business Review، در سال 2015، شش ویژگی مهم از فرهنگ‌های سازمانی موفق را شناسایی کرد:

اولین و مهم‌ترین این ویژگی‌ها، “چشم انداز” است. می‌خواهد یک شرح ماموریت ساده باشد یا یک مانیفست جامع؛ چشم انداز آینده سازمان، ابزاری بسیار قدرتمند است.

“ارزش ها”، گرچه مفهومی گسترده دارند، ذهنیت و دیدگاه‌های لازم برای دستیابی به چشم‌انداز یک سازمان را در بر می‌گیرند.

ویژگی بعدی “رسومات” است. روش‌هایی ملموس، که بر اساس اخلاقیات هدایت می‌شوند و از طریق آن‌ها، ارزش‌های یک شرکت پیاده‌سازی می‌شود. به عنوان مثال، Netflix بر اهمیت کارمندانی با دانش و خروجی بالا تأکید می کند و به همین ترتیب، هزینه خواسته‌های خود را به نحو احسن می‌پردازد و در بالای هرم پرداخت حقوق در بازار قرار می‌گیرد.

نکته چهارم “افراد” هستند. شرکت ها به گونه‌ای استخدام و جذب نیرو می‌کنند که فرهنگ سازمانی آن‌ها را منعکس و تقویت کند.

و در نهایت، “روایت” و “مکان” شاید جدیدترین ویژگی‌های یک فرهنگ سازمانی باشد. داشتن یک روایت قدرتمند یا یک داستان خاص، مانند داستان استیو جابز و اپل، برای توسعه و همچنین وجهه عمومی برند مهم است. موقعیت مکانی یک کسب و کار نیز، مانند شهری که در آن مستقر شده است و همچنین طراحی داخلی شرکت و معماری آن، یکی از برجسته ترین بخش‌ها در فرهنگ سازمانی شرکت‌های معاصر است.

سخن پایانی

فرهنگ‌ سازمانی، فارغ از این که آگاهانه شکل گرفته باشد یا به صورت طبیعی تکامل پیدا کرده باشد، به هسته اصلی ایدئولوژی و عملکرد یک شرکت می‌رسد و بر همه جوانب یک کسب و کار، از کارمندان گرفته تا مشتریان و حتی وجهه عمومی برند، تاثیر می گذارد. در حال حاضر، آگاهی از فرهنگ سازمانی و انواع آن بیش از هر زمان دیگری برای مدیران یک کسب و کار اهمیت پیدا کرده است.

در آینده به فرهنگ‌های سازمانی موفق در شرکت‌های ایرانی و بین‌المللی بیشتر خواهیم پرداخت.