کار مدیر محصول چیست؟

مدیر محصول کسی است که نیاز مشتریان و اهداف تجاری بزرگتری که یک محصول یا سرویس برآورده می کند را مشخص می کند و همچنین پس از پیش بینی آینده ای که در آن محصول به موفقیت رسیده است، تیمی را گرد هم آورده و آن را به نحوی هدایت می کند تا این چشم انداز را به واقعیت تبدیل کند.

شبهات موجود در مورد شرح وظایف مدیر محصول ناشی از جدید بودن این نقش در سازمان ها است. در حالی که مشاغل قدیمی مانند طراحی و مهندسی، با توجه به تخصص خود توانسته اند جایگاه و نقش خود را در سازمان مشخص کنند، مدیران محصول هنوز در حال تلاش برای رسیدن به جایگاهی ثابت هستند.

مارتین اریکسون، یکی از مدیران محصول با سابقه و از فعالان این عرصه، در ابتدا مدیریت محصول را در یک نمودار ساده خلاصه کرد و ادعا کرد که مدیر محصول، نقطه مشترک تجارت، فناوری و تجربه کاربری است. بن هوروویتس، مدیرعامل کمپانی Opsware نیز این شغل را “مدیرعامل محصول” نامید.

بسیاری از اوقات کسانی که نمودار اریکسون را می بینند، گمان می کنند مدیران محصول هر سه بخش UX، تکنولوژی و تجارت را مدیریت می کنند. اما واقعیت این است که نمودار اریکسون می گوید مدیران محصول باید هر سه این بخش ها را متعادل و بالانس نگه دارند و تصمیمات سخت و پیچیده مربوط به این تیم ها را بگیرند. از طرفی بسیاری از افراد نیز با شنیدن جمله هوروویتس فکر می کنند مدیران محصول اختیارات ویژه و در سطح هیئت مدیره در سازمان دارند. واقعیت این است که آنها اصلا این اختیارات را ندارند، اما مانند یک مدیرعامل می توانند اهداف تجارت را تعیین کنند، موفقیت را برای محصول تعریف کنند، به تیم ها انگیزه دهند و همچنین مسئول نتیجه نهایی باشند.

وظایف مدیر محصول چیست؟

مسئولیت های مدیر محصول، بسته به اندازه سازمان متفاوت است. به عنوان مثال، در سازمانهای بزرگتر، مدیران محصول در تیم های تخصصی مانند محققان، تحلیل گران و بازاریابان به جمع آوری اطلاعات کمک می کنند؛ در حالی که برنامه نویسان و تیم طراحی مدیریت امور روزمره، طراحی ها، آزمایش نمونه های اولیه و یافتن اشکالات سیستم را بر عهده دارند. در این سازمان ها مدیران محصول کمک های بیشتری دریافت می کنند، اما آنها باید زمان بیشتری را برای هماهنگ کردن چشم انداز این تیم ها صرف کنند.

از طرف دیگر، مدیر محصول در سازمان های کوچکتر وقت کمتری را برای هماهنگ کردن همه تیم ها صرف می کند و عمده زمان خود را برای انجام کارهایی مانند تعریف چشم انداز محصول و کمک عملی به تیم ها برای رسیدن به آن صرف می کند.

برخی از وظایف مدیر محصول در سازمان:

1- درک نیازهای کاربر
2- نظارت بر بازار و تجزیه و تحلیل رقبا
3- همسو سازی تیم های مختلف حول چشم انداز تعریف شده برای محصول
4- اولویت بندی ویژگی ها و قابلیت های محصول
5- ایجاد یک ساز و کار قدرتمند در بین تیم های بزرگتر برای تصمیم گیری های مستقل و آنی

تفاوت مدیر محصول و مالک محصول چیست؟

این موضوع که آیا تیمی با روش چابک یا اجایل حرکت می کند یا نه، می تواند شرح وظایف مدیر محصول را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال اگر تیمی از روش اسکرام برای انجام کارهای خود استفاده می کند، باید نقش مالک محصول نیز در کنار مدیر محصول قرار بگیرد.

در حالی که مدیر محصول از طریق تحقیق، تعیین چشم انداز، ترازبندی و اولویت بندی جهت حرکت محصول را تعیین می کند، مالک محصول باید با همکاری با تیم توسعه دهندگان (برنامه نویسان) در راستای اهدافی که مدیر محصول تعریف کرده است، حرکت کند.

اما وقتی روش هدایت تیم ها تغییر می کند، مسئولیت های این دو نقش می توانند کمی تغییر کنند. به عنوان مثال اگر تیمی از روش اسکرام استفاده نمی کند، مثلاً از روش Kanban یا روش های دیگر استفاده می کند، مدیر محصول ممکن است در نهایت کار اولویت بندی برای تیم توسعه دهندگان را انجام دهد و نقش بیشتری در اطمینان از این که همه در مسیر درستی هستند بازی کند. از طرف دیگر، اگر تیمی از روش اسکرام استفاده می کند اما مدیر محصول ندارد، در نهایت مالک محصول بعضی از مسئولیت های مدیر محصول را به عهده می گیرد.

همه این شرح وظایف می توانند به سرعت فراموش شوند، به همین دلیل تیم ها باید مراقب باشند تا مسئولیت ها را به روشنی مشخص کنند یا اینکه ممکن است خطر سقوط در روش های سنتی ساخت نرم افزار را داشته باشند؛ جایی که گروهی الزامات خود را می نویسد و آن را برای ساخت به طرف دیگر دیوار پرتاب می کند. وقتی این اتفاق می افتد، انتظارات تیم ها از یکدیگر غیرواقعی شده و باعث اتلاف وقت تیم ها می شود و آن ها را در معرض خطر ایجاد محصول یا سرویس هایی قرار می دهد که نیازهای مشتری را برآورده نمی کنند.

سخن پایانی

انتخاب یک مدیر محصول خوب توسط تیم منابع انسانی می تواند ضامن رسیدن سازمان به موفقیت باشد. مدیران موفق می دانند که با قرار دادن بار مدیریت و هماهنگی بین تیم های توسعه دهنده، طراحی و تجربه کاربری بر عهده یک مدیر محصول متخصص، می توانند نگرانی از بابت کسب موفقیت محصول نداشته باشند.

یاشار ظروفی مدیر محتوا