اهمیت مسئولیت اجتماعی برای کسب و کارها
مسئولیت اجتماعی وسیله‌ای است برای کسب مقبولیت در جامعه. پایبندی به قوانین کلیدی مسئولیت اجتماعی مثل پاسخگو بودن و شفافیت در جنبه‌های مختلف اعم از مالی، قانونی و غیره، می‌تواند موفقیت و فعالیت طولانی مدت یک برند یا یک سازمان را تضمین کند.
سال 2010، سازمان جهانی استاندارد (ISO) یک استاندارد جهانی تحت عنوان ISO 26000 را منتشر کرد تا مسئولیت‌های اجتماعی را برای سازمان‌ها تعریف کند. این استاندارد، مسئولیت اجتماعی را به شکل زیر تعریف می‌کند:
مسئولیت یک سازمان، در قبل آثار تصمیمات و فعالیت‌های خود در جامعه و محیط زیست، از طریق عملکرد شفاف و اخلاقی‌ای که:
- در توسعه‌های پایدار، مانند توسعه بخش سلامت و رفاه عمومی در جامعه همکاری کند.
- انتظارات ذی‌نفعان یک سازمان را در نظر بگیرد.
- در انطباق با قوانین قابل اجرا و سازگار با هنجارهای رفتاری بین المللی باشد.
- در سراسر سازمان، تلفیق شده باشد و در روابط آن رعایت شود.
سازمان‌ها می‌توانند با توجه دقیق به تأثیر خود بر جامعه و محیط زیست به پایداری و ماندگاری برسند. رفتار شفاف و اخلاقی، رویکردی است که موفقیت درازمدت جامعه و محیط زیست را تضمین می کند.
یکی از اصول مسئولیت اجتماعی، روابط سه گانه «مردم، زمین و سود» است. این اصل تاکید می‌کند که دستیابی به سود نیازی به آسیب زدن به زمین یا بهره‌کشی از مردم و منافع آن‌ها ندارد. سازمان‌ها می‌توانند در حالی که از زمین و مردم مراقبت می کنند، به سوددهی هم برسند.
راهنمای ISO 26000 هفت موضوع اصلی در مسئولیت اجتماعی سازمان را بدین شکل تعریف می‌کند:
- شیوه اداره کردن یک سازمان
- حقوق بشر
- قوانین کارگری
- محیط زیست
- شیوه‌های عملیاتی منصفانه
- مشکلات مصرف‌کنندگان
- همکاری در توسعه جامعه
علاوه بر این هفت موضوع اصلی، ISO 26000 هفت قانون کلیدی در رفتار مسئولانه اجتماعی نیز تعریف می‌کند:
- پاسخگویی
- شفافیت
- اخلاق‌مداری
- احترام به سهم ذی‌نفعان
- احترام به قوانین حقوقی
- احترام به هنجارهای اخلاقی و بین‌المللی
- احترام به حقوق بشر
مسئولیت اجتماعی در کسب و کار چیست؟
مسئولیت اجتماعی در تجارت، که همچنین به عنوان مسئولیت اجتماعی سازمانی (CSR) نیز شناخته می شود، مربوط به افراد و سازمان‌هایی است که با اخلاقیات و حساسیت نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی کار می‌کنند. تلاش برای پیروی از قوانین مسئولیت اجتماعی به افراد، سازمان‌ها و دولت‌ها کمک می کند تا تاثیر مثبتی بر توسعه، تجارت و جامعه داشته باشند.
مزایای مشارکت در مسئولیت‌های اجتماعی
تصمیمات تجاری هوشمند فقط در راستای کسب درآمد بیشتر در مدت زمان کمتر نیستند. تصمیم‌گیران خردمند، تاثیر تصمیمات امروزشان بر فردای افراد، جامعه و نظرات مشتریان را هم در نظر می‌گیرند.
در حالی که دست‌آوردهای یک تجارت، سرمایه‌گذاری و دیگر مسائل سنتی اقتصادی همچنان صنعت را پیش می‌برند، اعتبار سازمان‌ها و توانایی آن‌ها در رقابت موثر با رقیبان بین‌المللی، به در نظر گرفتن اصول مسئولیت‌های اجتماعی هنگام تصمیم‌گیری‌های کلان و بهبود عملکرد دائمی آن‌ها نیز، بستگی دارد.
تاریخچه مسئولیت اجتماعی
تاریخچه مسئولیت اجتماعی، به معنی مدرن آن را در مقاله بدنامی از میلتون فریدمن که در سال 1970 و در نشریه نیویورک تایمز منتشر کرد، می‌توان یافت. این اقتصاددان برنده نوبل در این مقاله، مسئولیت اجتماعی را “یک شیوه مخرب در جامعه آزاد” توصیف می‌کند. او معتقد بود مسئولیت یک سازمان تنها در قبال سهام‌داران آن است.
نقطه مقابل دیدگاه فریدمن را، جان الکینگتون در سال 1999 و در کتاب “Cannibals with Forks” منتشر کرد. او در این کتاب تئوری “خطوط سه‌گانه” را معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد که دغدغه برای مردم و محیط زیست می‌تواند هم زمان با دغدغه سوددهی بیشتر، برای یک سازمان وجود داشته باشد.
ویلیام ادوارد دمینگ، یکی از برجسته‌ترین مشاوران مدیریت در آمریکا نیز، با نظریه مسئولیت اجتماعی همراهی می‌کند و در تئوری “14 نکته درباره مدیریت کیفیت” خود، دو مورد را به این مسئله اختصاص می‌دهد:
- به اعتبار بخشیدن به برندها تنها بر اساس قیمت بالای محصولاتشان، پایان دهید.
- ترس را از خود دور کنید.
هم‌زمان با این بحث‌های اولیه و تحول آفرین، مسئولیت اجتماعی برای برندها مورد توجه قرار گرفت و به اعتبار آن افزوده شد. در این زمان سازمان‌ها تصمیم گرفتند تا هدف خود را از مسئولیت‌پذیری در برابر سهام‌داران، به توسعه پایدار، ماندگاری و مسئولیت اجتماعی تغییر دهند.
ارتباط بین مسئولیت اجتماعی و کیفیت
به سبب شباهت‌های زیاد در جنبش کیفیت و جنبش مسئولیت اجتماعی، دانستن تاریخچه این جنبش برای متخصصان کیفیت، امری بسیار مهم است.
در اوایل مطرح شدن جنبش کیفیت، گفتمان هزینه‌ی کیفیت و مسئولیت همه نسبت به کیفیت، در برابر نظریه “بازرسی در خط نهایی تولید” مطرح شد. جنبش مسئولیت اجتماعی نیز با گفت و گو درباره هرگونه مسئولیت یک سازمان در برابر جامعه شروع شد. امروزه مشخص شده است که سه‌گانه مردم، زمین و سود با هم در یک رابطه متقابل هستند. همانگونه که کیفیت منجر به سود بیشتر شد، مسئولیت‌پذیری اجتماعی نیز منجر به سوددهی پایدار می‌شود.
ایده‌آل‌های کیفی، مانند آنچه دمینگ در “14 نکته برای مدیریت کیفیت” به آن‌ها اشاره کرد، در تئوری مسئولیت اجتماعی نیز اعمال می‌شود. همانگونه که پایداری یک شرایط ایده‌آل است، کیفیت هم یک شرایط ایده‌آل است. اهداف و ایده‌آل‌های مسئولیت اجتماعی، به عنوان راهی برای رسیدن به پایداری، مسئولیت‌پذیری اجتماعی را تبدیل به یک افزونه طبیعی و مترقی برای جنبش کیفیت کرده است که می‌تواند یک سازمان مقید به کیفیت را تبدیل به یک نام شایسته و دارای صلاحیت در صنعت خود تبدیل کند.
سخن پایانی
رسیدن به یک پایداری و ماندگاری در عرصه تجارت فرایندی زمان‌گیر است که نیاز به مطالعات و سرمایه‌گذاری زیادی دارد. برندهای نام آشنا مانند کوکاکولا، اپل و آمازون، همه این مسیرها را طی کردند تا بتوانند سالیان متمادی، بدون شکست خوردن به مسیرشان ادامه دهند و تبدیل به الگوهایی برای کسب و کارهای نوپا شوند.
در آینده تعدادی از کمپین‌های موفق برندهای ایرانی و بین‌المللی در راستای پایبندی به مسئولیت‌های اجتماعی را در بلاگ هزاران بررسی خواهیم کرد.
یاشار ظروفی مدیر محتوا
